Fundacja rodzinna - czy dla każdego?

W dobie zmian gospodarczych i wciąż trwającej reformy „Polski Ład" coraz więcej właścicieli firm rodzinnych zastanawia się nad alternatywnymi formami prowadzenia biznesu przy okazji planowanej sukcesji. Jednym z takich rozwiązań jest fundacja rodzinna, która choć niesie ze sobą wiele zalet, nie jest odpowiednia dla każdego rodzaju biznesu. W niniejszym artykule przedstawimy kluczowe aspekty fundacji rodzinnej, które warto wziąć pod uwagę przed podjęciem decyzji o jego wdrożeniu.

Kiedy warto rozważyć założenie fundacji rodzinnej?

Fundację rodzinną mogą założyć osoby fizyczne, które wniosą do niej majątek (nieruchomości, udziały, gotówkę, ruchomości) o minimalnej wartości stu tysięcy złotych. W praktyce warto rozważyć jej założenie przede wszystkim przez właścicieli średnich i dużych  przedsiębiorstw rodzinnych oraz posiadaczy znaczącego majątku prywatnego niezależnie od konfiguracji rodzinnej. Dlaczego? Ponieważ fundacja rodzinna oferuje wiele korzyści w zakresie sukcesji, takich jak zabezpieczenie sukcesji firmy rodzinnej na pokolenia, zachowanie rodzinnego charakteru firmy, skupienie udziałów w jednym podmiocie czy elastyczność w zakresie wypłaty świadczeń.

Zalety fundacji rodzinnej w porównaniu z klasyczną sukcesją

Fundacja rodzinna pozwala na realne zabezpieczenie integralności majątku rodzinnego. Nie istnieje ryzyko utraty lub rozproszenia udziałów w  majątku na skutek dziedziczenia czy niepożądanych działań sukcesorów, gdyż prawa beneficjentów są niezbywalne. Ponadto fundator ma duży wpływ na majątek fundacji rodzinnej również po swojej śmierci. W przypadku typowego przekazania własności sukcesorom lub przekształcenia firmy, nestor nie ma już wpływu na to co się stanie z jego majątkiem.  Natomiast w fundacji rodzinnej zasady przyznawania świadczeń beneficjentom są bardzo elastyczne i można uzależnić przyznanie świadczeń lub ich wysokość od spełnienia określonych warunków. Również zasady podejmowania decyzji są bardzo elastyczne, co pozwala uniknąć dylematów związanych z uczestnictwem dzieci w działalności firmy. 

Wady fundacji rodzinnej — dla kogo to rozwiązanie nie jest odpowiednie?

Mimo licznych zalet fundacja rodzinna może nie być odpowiednia dla każdego. Przede wszystkim, nie będzie dobrym pomysłem dla właścicieli firm, którzy mają indywidualistyczne podejście do sukcesji i nie chcą w żadnym stopniu wiązać rąk kolejnym pokoleniom. W ramach fundacji rodzinnej niemożliwe jest bowiem sprzedanie przypadających na sukcesora udziałów, co może być istotnym ograniczeniem dla niektórych przedsiębiorców.

Fundacja rodzinna nie może sama z siebie prowadzić działalności gospodarczej,  zatem jej działanie jest z mocno ograniczone. Bardzo łatwo jest włączyć majątek do sukcesji, ale sprzedaż jej aktywów będzie zawsze objęta zryczałtowanym podatkiem, który zapłacą beneficjenci. Zatem istnieje sporo aspektów prawno-podatkowych, które należy przeanalizować przed podjęciem decyzji i założeniu fundacji rodzinnej. Jaką formę sukcesji wybrać, jak przygotować statut fundacji, w tym może pomóc firma doradcza NovaPraxis. 

Podsumowując, fundacja rodzinna to interesująca alternatywa dla klasycznej sukcesji majątkowej, która może przynieść wiele korzyści właścicielom firm rodzinnych oraz posiadaczom znaczącego majątku prywatnego. Jednak, przed podjęciem decyzji o jej wdrożeniu, warto dokładnie przeanalizować zarówno zalety, jak i wady tego rozwiązania. W tym celu warto skorzystać z ze wsparcia ekspertów.