Tworzywa sztuczne. Co o nich wiesz?

Tworzywa sztuczne są materiałami, które wykonuje się całkowicie lub nie ze związków chemicznych. To znaczy, że często nie występują w naturze. Używasz ich na co dzień i na razie nie wyobrażasz sobie bez nich życia. Nie każdy wie, czym są. Dlatego zapraszamy cię do zapoznania się z naszym mini kompendium wiedzy na temat tworzyw sztucznych. Przeczytasz o ich rodzajach, zastosowaniu oraz dobrych i niekorzystnych właściwościach.

Co to są tworzywa sztuczne? To nie tylko plastik!

Tworzywa sztuczne produkuje się z polimerów syntetycznych lub zmodyfikowanych polimerów naturalnych (biopolimery). Ta druga substancja pochodzi z żywych organizmów. To na przykład celuloza, pektyna, inulina, RNA, DNA czy białka enzymatyczne. Syntetyczną odmianę z kolei otrzymuje się ze związków chemicznych — monomerów. Ich źródłami są m.in. ropa naftowa czy gaz syntezowy (choćby w przypadku plastiku). To nie wszystko. W skład wyrobów tworzyw sztucznych wchodzą też różne dodatki: stabilizatory, napełniacze, środki antystatyczne, uniepalniacze i barwniki.

Przeczytaj również: Jakie są zastosowania tworzyw sztucznych?

Wiele osób zrównuje pojęcie tworzyw sztucznych z plastikiem. Faktycznie plastik zalicza się do tej grupy. Jednak obok niego jest jeszcze szereg innych materiałów, o których piszemy niżej. Warto wiedzieć, że ich produkcja rokrocznie wynosi kilkaset ton. Zastępują wiele naturalnych tworzyw. Nie ma się co dziwić. Mają swoje zalety. Choć wady też wpływają stopniowo na ludzi i środowisko przyrodnicze.

Przeczytaj również: Podstawowe rodzaje prowadnic i profili z tworzywa sztucznego

Jakie są wady i zalety tworzyw sztucznych?

Zacznijmy od korzyści, jakie płyną z wykonywania tworzyw sztucznych:

• są lżejsze i wytrzymalsze niż szkło, dlatego w sklepach pełno jest plastikowych butelek,

• łatwo formuje się z nich określone kształty,

• przetwórstwo jest bardziej opłacalne niż w przypadku naturalnych tworzyw,

• można poddawać je recyklingowi,

• mają właściwości termo- i elektroizolacyjne,

• są odporne na korozję i działanie wielu związków chemicznych,

• są wodoodporne,

• mają małą masę,

• łatwo się je barwi,

• niektóre tworzywa mają dużą wytrzymałość na rozciąganie.

Wśród kłopotliwych właściwości tworzyw sztucznych należy wymienić:

• niską odporność na wysoką temperaturę,

• gorsze niż w przypadku metali czy ceramiki właściwości mechaniczne (odkształcanie),

• długi i trudny rozkład, co szkodzi środowisku naturalnemu i skutkuje zaśmiecaniem,

• spalanie ich odpadów musi odbywać się wyłącznie w specjalnych spalarniach, które eliminują wydzielanie się szkodliwych związków,

• szkodliwe dla zdrowia związki plastiku kumulują się w ludzkim organizmie — obserwuje się to już u dzieci.

Nie wszystkie tworzywa sztuczne negatywnie wpływają na środowisko przyrodnicze. Są bowiem takie, które ulegają szybkiemu rozkładowi, a nie zalegają na wysypiskach. Naukowcy cały czas starają się opracować substancje, które będą w pełni biodegradowalne.

Przeczytaj również: Jakie wyroby z plexi stosuje się w punktach sprzedaży?

Rodzaje tworzyw sztucznych. Z czego zrobiona jest twoja szczoteczka do zębów?

Są dwa główne typy tworzyw sztucznych, które różnią się cechami fizykochemicznymi. To:

1. Elastomery. Łatwo się odkształcają i powracają do poprzedniej formy. Są w stanie zastąpić naturalny kauczuk, o czym świadczy ich zastosowanie w przemyśle. Wykonuje się z nich uszczelki, części izolujące czy dętki rowerowe.

2. Plastomery. Charakteryzują się niskim odkształcaniem pod wpływem naprężenia. Dzielą się na termoplasty i duroplasty. Pierwsze z nich ulegają upłynnieniu przy wysokiej temperaturze, a wracają do swojego kształtu przy ochłodzeniu. Montuje się je w sprzętach AGD, robi się z nich części do maszyn albo obudowy, ale też zabawki, nylonowe szczoteczki do zębów i pończochy. To także materiał stosowany w druku 3D. Duroplasty z kolei są bardzo twarde i gładkie. Wysoka temperatura nie powoduje ich odkształcania. Używa się ich na przykład do wyrobu klejów, lakierów, laminatów lub szyb lotniczych.

Jakie są tworzywa sztuczne? Wymieniliśmy ogólny podział. Warto też poznać nazwy popularnych materiałów, czyli:

• PCV (polyvinyl chloride)

• PP (polypropylene)

• PLA (Polylactic Acid)

• PET  (polyethylene terephthalate)

• PE (Polyethylene)

• PS (EPS) Polystyrene lub styrofoam.

Znajdują zastosowanie w kuchni, medycynie, przemyśle, odzieży czy budownictwie.